Category: Greinar

Gyða Mjöll Ingólfsdóttir, umhverfisverkfræðingur hjá Samorku skrifar:

Þriðjungur af losun gróðurhúsalofttegunda á beinni ábyrgð íslenskra stjórnvalda árið 2018 var frá vegasamgöngum og er því stærsti einstaki losunarflokkurinn. Góður árangur í orkuskiptum í vegasamgöngum er því lykilatriði til að við stöndumst þær alþjóðlegu skuldbindingar sem við höfum undir gengist.

Ávinningur orkuskiptanna einskorðast þó ekki við loftslagsmálin. Á ársfundi Samorku í september kom fram að miðað við að við uppfyllum markmið stjórnvalda um 40% samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda fyrir árið 2030 fela þau einnig í sér gjaldeyrissparnað upp á 20-30 milljarða. Óhætt er að fullyrða að ný og metnaðarfyllri markmið sem nú hafa verið kynnt auka þennan sparnað umtalsvert. Enn fremur er sparnaður heimilis við að aka á rafmagni í stað bensíns er um 400.000 kr. á ári sé tekið mið af kostnaði vegna orkunotkunar og viðhalds. Orkuskiptin hafa í för með sér minni staðbundna mengun frá útblæstri og minni losun sótagna, sem eru hættuleg umhverfinu og heilsu manna og dýra, auk þess sem neysludrifið kolefnisspor minnkar.

En hvað er neysludrifið kolefnisspor einstaklinga og af hverju skiptir máli að minnka það?

Til að útskýra málið frekar má taka sem dæmi brauðrist. Raforkunotkunin við að rista sér brauð, sem og förgun umbúða og brauðristarinnar sjálfrar í lok líftíma hennar, er það sem telur í kolefnisfótspori hennar ef við teljum á samsvarandi hátt og gert er í loftslagsbókhaldi Íslands. Semsagt, eingöngu það kolefnisfótspor sem hún veldur innan landamæra Íslands. Neysludrifið kolefnisfótspor er hins vegar heildarfótsporið; frá öflun hráefna og framleiðslu brauðristarinnar, hvar sem hún á sér stað í heiminum, auk flutninga hennar til landsins sem og notkun hennar hérlendis. Því er neysludrifna kolefnissporið oft á tíðum töluvert hærra en þegar aðeins er talið það sem gerist innan landamæranna.

Komið hefur fram að neysludrifið kolefnisspor meðal Íslendings er hátt, en hver einstaklingur er valdur að losun á rúmlega 10 tonnum af gróðurhúsaloftegundum árlega. Meirihluta þessarar losunar frá íslenskum heimilum má rekja til innfluttrar neysluvöru og spila innkaup og bruni jarðefnaeldsneytis þar stórt hlutverk. Orkuskiptin, ásamt breyttum ferðavenjum, eru tækifæri til að minnka neysludrifið kolefnisspor Íslendinga um allt að þriðjung og verða með því lægsta sem gerist í iðnríkjum . Það er vegna þess að umhverfisáhrif þeirrar orku sem nýtt er til að knýja ökutæki minnka verulega þegar framleiðsla orkunnar er með endurnýjanlegum hætti eins og á Íslandi. Með orkuskiptunum er því komið í veg fyrir mengun vegna framleiðslu jarðefnaeldsneytis erlendis sem og útblásturs við bruna þess í ökutækjum hérlendis. Þá er vert að draga það fram, að rannsóknir hafa leitt í ljós að notkun rafbíla hérlendis dregur verulega úr losun gróðurhúsalofttegunda samanborið við notkun bensín- og dísilbíla vegna innlendu grænu orkunnar okkar, þrátt fyrir að framleiðsla ökutækjanna sé tekin með inn í jöfnuna .

Loftslagsbreytingar eru hnattrænn vandi og því skiptir máli að allir kappkosti við að leggja sitt af mörkum og draga úr losun gróðurhúsalofttegunda, hvar sem sú losun á sér stað.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 22. desember 2020. 

 

[1] Jack Clarke, Jukka Heinonen, Juudit Ottelin. 2017. Emissions in a decarbonised economy? Global lessons from a carbon footprint analysis of Iceland. Journal of Cleaner Production Volume 166, 10 November 2017, Pages 1175-1186

[1] Jack Challis Clarke. 2017. The carbon footprint of an Icelander: A consumption based assessment using the Eora MRIO database. Master’s thesis, Faculty of Civil and Environmental Engineering, University of Iceland, pp. 112

[1] Kevin Joseph Dillman, Áróra Árnadóttir, Jukka Heinonen, Michał Czepkiewicz and Brynhildur Davíðsdóttir. 2020. Review and Meta-Analysis of EVs: Embodied Emissions and Environmental Breakeven. Sustainability, 12(22), 9390.

„Pabbi, það kemur ekkert heitt vatn úr krananum!“ sagði sonur minn við mig í töluverðri geðshræringu þegar hann átti að þvo hendurnar fyrir svefninn, fyrsta kvöldið sitt í heimsókn til heimalands móður sinnar. Þar vorum við stödd í Perú, landi þar sem heimsklassa jarðvarmaauðlind er til staðar – en skrefið hefur ekki verið tekið að fara í stórfellda nýtingu á henni.

Besta tæknilega lausnin

Fyrir okkur sem lifum og hrærumst í orku- og veitumálum er það oft sérstakt að upplifa hversu litla athygli og umræðu það fær núorðið hversu mikil lífsgæði nýting jarðvarmaauðlindarinnar færir Íslendingum. Hérlendis eru rúmlega 90% híbýla á Íslandi kynt með hitaveitu sem byggir á beinni nýtingu jarðhita, en einnig eru starfræktar nokkrar sem nota raforku sem orkugjafa. Þannig er nær öll húshitun á Íslandi byggð á endurnýjanlegum orkugjöfum. Þessi staða sem við búum við á Íslandi er e-ð sem aðrar þjóðir dreymir um að ná. Í Hollandi er til dæmis framundan risastórt átak í að byggja upp nýtingu jarðhita til húshitunar. Þegar Hollendingar leita sér fyrirmyndar, sérþekkingar og almennt aðstoðar við verkefnið, þá leita þeir hingað – til okkar.

Hagstæða lausnin fyrir heimili og fyrirtæki

Húshitun með jarðhita er ekki bara almennt viðurkennt sem besta verkfræðilega lausnin í þeim geira, heldur er hún líka ákaflega hagstæð fyrir heimili og fyrirtæki. Ef við berum til dæmis saman húshitunarkostnað í höfuðborgum á Norðurlöndum kemur í ljós að hann er afgerandi lægstur á Íslandi. Þar er kostnaðurinn hérlendis að meðaltali þrefalt lægri en í öðrum höfuðborgum á Norðurlöndum.

Lífsgæði og atvinnusköpun

Annað umkvörtunarefni barnanna minna þegar við vorum í Suður-Ameríku var að komast ekki í sund, því börnin eru vön því að geta valið úr 10 frábærum og heitum sundlaugum um helgar. Þegar heim var komið var það eitt fyrsta verkið að fara í Lágafellslaugina. Auk sundlauganna okkar frægu hefur undanfarin ár verið mikil uppbygging hringinn í kringum landið hjá ferðaþjónustufyrirtækjum sem byggja á nýtingu heita vatnsins. Má þar t.d. nefna Bláa lónið, Sjóböðin á Húsavík, Bjórböðin á Árskógssandi, Vök Baths í Fljótsdalshéraði og Fontana í Bláskógabyggð. Þá má ekki gleyma hátæknifyrirtækjunum okkar sem nýta heita vatnið til ræktunar í gróðurhúsum, fiskeldis, framleiðslu á hátækni lækninga og snyrtivörum og alls kyns atvinnusköpunar.

Risastórt framlag í loftslagsmálum

Mér telst til að ég sé kominn með sjö ástæður til að elska hitaveitur. Sem þýðir að mig vantar 112.765.587 ástæður, erf ég ætla að ná því sem boðað var í titli greinar minnar. Það næst með því að skoða hversu mikið hitaveiturnar spara okkur í losun gróðurhúsalofttegunda. Húshitun (og rafmagnsframleiðsla) með endurnýjanlegum orkuauðlindum er langstærsta framlag Íslands í loftslagsmálum. Samkvæmt tölum frá Orkustofnun er uppsafnaður sparnaður Íslendinga í losun gróðurhúsalofttegunda í gegnum árin, með því að notast við endurnýjanlega orku til húshitunar í stað jarðefnaeldsneyta, 112.765.587 tonn. Til samanburðar við þessi 112 milljón tonn, þá má nefna að árlega losun frá landbúnaði á Íslandi er 0,6 milljón tonn.

Förum vel með auðlindina

Þessi árangur er ekki sjálfsagður. Það var og er gríðarlega kostnaðarsamt og flókið verkefni að byggja upp og viðhalda íslenska hitaveitukerfinu. Sú staðreynd kallar á að við kunnum að meta heita vatnið og hitaveiturnar og förum sparlega með þessa verðmætu auðlind. Þar er margt sem við getum öll gert. Á heimasíðu Veitna má t.d finna mörg góð hollráð um heitt vatn:

– Berum saman okkar notkun við meðalnotkun sambærilegs heimili og skoðum hvernig við getum nýtt heita vatnið sem best.
– Látum fagmann stilla hitakerfið.
– Notum lofthitastýrða ofnloka til að jafna innihitann.
– Förum yfir þéttleika og einangrun glugga og hurða.
– Lokum gluggum þegar kalt er úti.
– Förum yfir hitakerfi hússins og jafnvægisstillum þegar kólna fer í veðri.

Ég lofaði 112.765.594 ástæðum til að elska hitaveitur og vona að ég hafi sýnt fram á það. Þær eru samt miklu fleiri. Ef þið höfðuð nb. gaman af þessari grein minni þá bendi ég á næstu grein mína: 320.680.342 ástæður til að elska endurnýjanlega raforku!

 

Eftir Sigurjón Norberg Kjærnested, forstöðumann fagsviða hjá Samorku. Greinin birtist fyrst í Bændablaðinu 29. júlí 2020.

Á dögunum kynntu stjórnvöld uppfærða aðgerðaáætlun í loftslagsmálum. Þar má sjá metnaðarfullar og fjölbreyttar aðgerðir til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á næstu árum.

Orku- og veitufyrirtæki landsins láta sig þessi mál mikið varða enda er hrein orka og traustir orkuinnviðir um allt land lykillinn að árangri í loftslagsmálum. Á aðalfundi Samorku var eftirfarandi ályktun samþykkt.

Í fremstu röð í orkuskiptum

Samorka fagnar markmiðum stjórnvalda í loftslagsmálum og þeim aðgerðum sem boðaðar hafa verið í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Að skipta út jarðefnaeldsneyti fyrir endurnýjanlega orkugjafa í samgöngum er lykilatriði í því að Ísland geti staðið við þau markmið og þar með alþjóðlegar skuldbindingar í loftslagsmálum. Til þess þarf öfluga innviði og nægt framboð af innlendri, grænni orku sem ætlunin er að komi í stað jarðefnaeldsneytis. Orkuskipti í samgöngum eru þjóðhagslega hagkvæm og ávinningur fyrir loftslagið er mikill. Ísland á að vera í fremstu röð í þessari þróun og ráðast í orkuskipti af fullum þunga. Í því felast tækifæri fyrir fólk og fyrirtæki.

Styrking innviða nauðsynleg

Atburðir síðustu mánaða hafa minnt á mikilvægi rafmagns og hitaveitu í okkar daglega lífi og starfi. Mikilvægið fer vaxandi með aukinni rafvæðingu samfélagsins auk þess sem þörf fyrir heitt vatn eykst eftir því sem þjóðin vex og dafnar. Það sama á við um þörfina fyrir heilnæmt drykkjarvatn og uppbyggingu fráveitu. Sterkir innviðir með nægilegri afkastagetu þjóna íbúum og atvinnulífi um allt land og eru hornsteinn þjóðaröryggis og lífsgæða. Núverandi regluverk framkvæmda styður ekki við nauðsynlegt viðhald og styrkingu orkuinnviða. Nauðsynlegt er að bæta úr því.

Græn orka til framtíðar

Í dag er hlutfall endurnýjanlegra orkugjafa á Íslandi með því hæsta sem gerist í heiminum og hagnýting grænna orkuauðlinda hefur lagt grunninn að lífsgæðum og verðmætasköpun í landinu síðustu hundrað árin. Til að svo megi áfram vera þarf að skapa samstöðu um aðgengi þjóðarinnar að orkulindum sínum enda nauðsynlegt að horfa áratugi fram í tímann og geta mætt orkuþörf og orkuöryggi heimila og atvinnulífs til framtíðar.

Tækniþróun og nýsköpun mun leiða af sér betri orkunýtingu og nýjar lausnir til sparnaðar, en því til viðbótar mun þurfa aukna endurnýjanlega orku til að uppfylla þarfir heimila og atvinnulífs auk markmiða um græna framtíð fyrir núverandi og komandi kynslóðir.

Samorka lýsir yfir áhyggjum af því að markvisst er unnið að því að takmarka orkunýtingu á sífellt stærra landsvæði sem ríkt er af endurnýjanlegum orkulindum. Áður en frekari ákvarðanir um slíkar takmarkanir eru teknar er nauðsynlegt að því sé svarað hvaðan hreina orkan, sem uppfylla á þarfir samfélagsins nú og til framtíðar, eigi að koma.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 10. júlí 2020.

Grein eftir Ingibjörgu Ólöfu Ísaksen og Helga Jóhannesson:

Í grein sem umhverfisráðherra skrifar í Vikudag þann 16. janúar sl. fjallar hann um drög að frumvarpi um hálendisþjóðgarð og setur m.a. fram spurninguna „Hvað með virkjanir?“.

Þar kemur ráðherra inn á að virkjanir hafi verið bitbein stjórnmála og samfélagslegrar umræðu og nú sé reynt að sætta þau sjónarmið með því að virða leikreglur laga um vernd- og orkunýtingu, svokallaðar rammaáætlanir. Hér á ráðherrann við rammaáætlun þrjú sem að líkindum mun koma fram á Alþingi á þessum vetri. Í rammaáætlun þrjú er aðeins einn orkunýtingarkostur innan vænts hálendisþjóðgarðs sem er í nýtingarflokki. Um er að ræða orkukostinn Skrokköldu með um 45 MW afl, af orkukostum upp á rúmlega 2000 MW sem voru til umfjöllunar í rammaáætlun þrjú og falla innan marka hálendisþjóðgarðs. Aðrir kostir eru í bið- eða verndarflokki. Það kemur fram í skrifum umhverfisráðherra að eigi að færa verkefni úr biðflokki í nýtingarflokk rammaáætlunar þrjú, verði það gert á forsendum þjóðgarðsins. Því er ekki hægt að búast við miklu, ef einhverju, til viðbótar síðar í nýtingarflokk ef rammaáætlun þrjú verður samþykkt óbreytt. Í verkferli er nú rammaáætlun fjögur og í framtíðinni var, og er gert ráð fyrir, að fleiri áfangar komi fram. Því er enn ekki komin fram nein endanleg sýn á hversu stór orkuauðlind Íslendinga er á hálendinu en vafalítið er það orkuríkasta svæði landsins

Það er í hæsta máta einföldun að tala um virkjanir sem hlutlægan og sérstæðan hlut. Virkjun er bara birtingarmynd þess að þjóðfélagið er að nýta orkuauðlind í efnahagslegu samhengi, til að að þjóna þörfum heimila og atvinnulífs í landinu. Í stóru myndinni, fyrir okkur Íslendinga, snýst málið um það hvort breyta eigi landnotkun hálendisins þannig að lokað verði fyrir aðgengi þjóðarinnar að orkuauðlindum sínum um alla framtíð. Það er einnig í hæsta máta óeðlilegt og óráðlegt að lokað sé á mögulega orkunýtingu á hálendi Íslands áður en lokið er gerð orku- og orkuöryggisstefnu fyrir Ísland. Ljóst er að þörfin fyrir orku fer vaxandi eftir því sem samfélagið stækkar, auk þess sem huga þarf að nægu framboði af innlendri grænni orku fyrir orkuskiptin sem stefnt er að. Við sem störfum í orku- og veitugeiranum teljum okkur skylt að draga ofangreinda staðreynd fram. Við erum ekki að virkja virkjananna vegna, heldur vegna þeirra samfélagslegu og efnahagslegu áhrifa sem nýting orkuauðlinda skapar fyrir þjóðarbúið. Enda hefur hagnýting okkar endurnýjanlegu orkuauðlinda lagt grunninn að lífsgæðum og verðmætasköpun í landinu síðustu hundrað árin. Það koma kynslóðir á eftir okkur sem þurfa og vilja hafa tækifæri til að nýta landið á sinn hátt m.a. af efnahagslegum ástæðum. Þá er rétt að minna á það framlag sem orkuauðlindir í vatnsafli og jarðvarma skapa til hnattrænna loftlagsmála.

Annað er að umræðan um hálendisþjóðgarð hefur ekki náð að þróast og er keyrð fram í flýti. Það er þekkt erlendis að þjóðgarðar eru flokkaðir í svæði þar sem mismikil friðun á sér stað, allt eftir verðmætamati þeirrar náttúru sem friða á og þörfum viðkomandi þjóða fyrir atvinnustarfsemi og hagnýtingu auðlinda á þeim svæðum. Í fyrstu umræðum um þjóðgarð var þess alltaf getið að svo myndi einnig verða innan vænts þjóðgarðs en eins og fram kemur í grein ráðherrans er hér verið að draga línu í sandinn gegn mögulegri framtíðarnýtingu orkuauðlinda. Hér er um veigamikla stefnubreytingu í landnotkun að ræða því hátt í 70% af raforkuframleiðslu þjóðarinnar í dag eru upprunnin innan marka fyrirhugaðs hálendisþjóðgarðs. Ekki er rétt að draga þá mynd upp að þetta sé barátta á milli þeirra sem vilja friða, eða breyta landnotkun hálendisins, og þeirra sem vilja virkja. Það er of mikil einföldun því öll viljum við náttúrunni hið besta. Það er réttmætt og eðlilegt, þegar svo mikið er í húfi sem hér, að benda löggjafanum á ofangreint svo þingmenn taki ákvörðun um breytta landnotkun hálendisins með „opin augu“ og með framtíðarkynslóðir Íslendinga í huga.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 5. febrúar. 

Grein eftir Ingvar Frey Ingvarsson, hagfræðing Samorku:

Þriðju orkuskiptin: Í þágu okkar allra

Árangur af Parísarsamningnum er fyrst og fremst háður þeim aðgerðum sem aðildarríki hans grípa til í því skyni að standa við skuldbindingar sínar. Ljóst er að áætlanir ríkjanna þurfa að vera metnaðarfullar og aðgerðirnar skjótvirkar. Ríkisstjórn Íslands hefur sett sér það afar metnaðarfulla markmið að Ísland verði í fararbroddi á sviði loftslagsmála. Ein af megináherslum stjórnvalda að undanförnu er hröð orkuskipti í samgöngum, þar sem m.a. er stefnt að því að auka hlutdeild innlendra endurnýjanlegra orkugjafa á kostnað jarðefnaeldneytis í samgöngum á landi í 10% árið 2020 og 40% árið 2030. Til að þau geti orðið að veruleika á æskilegum hraða er nauðsynlegt að tryggja gott samstarf hins opinbera, fyrirtækja og almennings í landinu. Rafvæðing samgöngukerfisins yrði þriðju umfangsmiklu orkuskiptin sem Íslendingar ganga í gegnum. Fyrri orkuskipti tengdust rafvæðingu húsa, heimila og atvinnustarfsemi með hagnýtingu vatnsaflsins og síðar þegar jarðhiti leysti kol, olíu og aðra kolefnisbundna orkugjafa sem aðalform húshitunar.
Árið 1973 var Ísland komið hálfa leið að hita heimili lands með jarðhita. Þá nutu um 43% þjóðarinnar (80–90 þúsund manns) hitunar með jarðhita. Hlutdeild olíuhitunar var ríflega 50% af hituninni en rafhitun þjónaði hinum. Þetta sama ár hækkaði heimsmarkaðsverð á hráolíu um 70% á stuttum tíma þegar olíukreppan skall á. Til að draga úr áhrifum olíuverðshækkana á rekstur heimila hóf ríkisvaldið að greiða þeim sem notuðu olíu til hitunar íbúðarhúsnæðis svokallaða olíustyrki. Á sama tíma var einnig mótuð orkustefna þar sem áhersla var lögð á að draga úr innflutningi á olíu en auka þess í stað hlutdeild innlendra orkugjafa, vatnsafls og jarðvarma. Stefnan kom m.a. fram í átaki í jarðhitaleit og byggingu nýrra hitaveitna víða um land. Þjóðhagslegur ávinningur af notkun jarðhita til húshitunar í stað olíu er gríðarlega mikill og á sinn þátt í þeirri velmegun sem ríkir í landinu. Efnahagslegur ávinningur Íslands af nýtingu jarðhita í stað olíu til húshitunar árið 2018 var 91,5 milljarðar eða 3,5% af landsframleiðslu, skv. nýútgefnum tölum Orkustofnunar.

Efnahagslegur ávinningur af notkun jarðhita til húshitunar er ótvíræður en jákvæð áhrif í umhverfislegu tilliti eru jafnframt umtalsverð. Bæði jarðhiti og vatnsorka teljast til endurnýjanlegra orkugjafa, andstætt jarðefnaeldsneyti eins og kolum, olíu og gasi sem eru óendurnýjanlegar eða takmarkaðar auðlindir. Þá telur Orkustofnun að með notkun endurnýjanlegra orkugjafa til húshitunar og framleiðslu rafmagns komumst við hjá því að losa um 20 milljónir tonna af CO2 árið 2018 miðað við að nota jarðefnaeldsneyti. Til samanburðar þurfum við að minnka útblástur um 1 milljón tonna CO2 fyrir árið 2030 til að ná markmiðum Parísarsamningsins. Í þessu samhengi má einnig benda á að heildarlosun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi árið 2017 nam tæplega 4,8 milljónum tonna CO2 ígilda (án losunar frá LULUCF ) skv. Losunarbókhaldi Íslands 2019.

Orku- og veitufyrirtæki, í samstarfi við sveitarfélög og stjórnvöld hafa hingað til leitt orkuskipti á Íslandi og þau verða áfram leiðandi nú þegar þriðju orkuskiptin blasa við. Orkan sem heimili og fyrirtæki nota á Íslandi er framleidd með umhverfisvænum hætti og þar erum við í fararbroddi á heimsvísu. Þrátt fyrir að hafa náð miklum árangri í að skipta út jarðefnaeldsneyti fyrir hreina orku eru Íslendingar enn í einstakri stöðu til að skipta út innfluttu jarðefnaeldsneyti fyrir innlenda, hagkvæma og hreina orkugjafa á flestum sviðum samfélagsins. Mikilvægt er að nýta það tækifæri en svara þarf þeirri spurningu hvaðan sú orka eigi að koma.

Rafbílavæðingin er raunhæfur og nærtækur kostur þegar að markmiðum Parísarsamkomulagsins kemur. Í skýrslu um Þjóðhagsleg áhrif rafbílavæðingar sem unnin var af Háskóla Íslands og Háskólanum í Reykjavík kemur fram greining á áhrifum þess að umbreyta bílaflota landsmanna yfir í hreinorkubifreiðar, en þar kemur meðal annars fram að til þess þarf bæði umfangsmiklar aðgerðir og kerfislegar breytingar, t.d. í formi greiðslna fyrir úreldingu eldri mengandi bifreiða, eflingu almenningssamgangna og aðgerða sem stuðla að breyttum ferðavenjum.

Til lengri tíma litið er aukin hlutdeild innlendra endurnýjanlegra orkugjafa (rafmagn, metan, vetni o.fl.) afar mikilvæg í baráttu við lofslagsvandann, en þar mun rafbílavæðing skipta miklu í efnahagslegu tilliti og hagkvæmni fyrir þjóðina. Því til viðbótar skila orkuskipti í samgöngum í heild umtalsverðum árangri þegar kemur að því að draga úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda og skaðlegra efna. Líklegt er að rafbílavæðing hafi einnig önnur óbein jákvæð áhrif sem snerta aukið orkuöryggi. Ætla má að þau áhrif verði jákvæðari eftir því sem rafbílavæðing eykst. Þegar allir þessir þættir eru teknir saman er ljóst að áhrif rafbílavæðingar eru ótvírætt þjóðhagslega jákvæð, líkt og hitaveituvæðingin var á sínum tíma. Aukinn hlutur rafmagns í orkuskiptum, gerir einnig auknar kröfur um uppbyggingu orkuinnviða. Til þess að svo megi verða þurfa innviðir á sviði orkuflutnings að að vera nægjanlega öflugir til að standast óveður, aukinn raforkuflutning og aðgang að aukinni orku á sem flestum stöðum á landinu til að tryggja það öryggi.
Við höfum reynslu af orkuskiptum og vitum að þau eru bæði þjóðhagslega og umhverfislega hagkvæm. Við sem þjóð ættum því að beita öllum tiltækum ráðum í að ýta undir hröð orkuskipti og ná þar með mikilvægum áfanga í skuldbindingum okkar samkvæmt Parísarsáttmálanum.

 

Greinin birtist fyrst í Viðskiptablaðinu 19. desember 2019

Hlúum að innviðunum okkar

Enn og aftur höfum við verið minnt á hvað orkuinnviðirnir okkar eru mikilvægir heilsu, öryggi og lífsviðurværi fólks.

Aftakaveður gekk yfir landið í vikunni og þrátt fyrir umfangsmikinn undirbúning og viðbúnað þeirra sem stuðla að öryggi og velferð landsmanna varð víðtækt og fordæmalaust rafmagnsleysi með tilheyrandi tjóni og óþægindum.

Starfsfólk veitufyrirtækjanna, ásamt björgunarsveitum, lögreglu, slökkviliði og fleirum, hefur unnið sleitulaust að því undanfarna sólarhringa að koma rafmagni og hita aftur á í þeim landshlutum sem verst urðu úti. Aðstæður hafa verið erfiðar og reynt hefur á samstarf, þekkingarmiðlun og fagmennsku allra aðila sem að málinu hafa komið. Samorka, samtök orku- og veitufyrirtækja, vill þakka starfsfólki veitufyrirtækjanna og öðrum viðbragðsaðilum sem hafa lagt sig fram við að koma samfélaginu í samt horf en því verkefni er hvergi nærri lokið, þar sem nokkurn tíma mun taka að gera að fullu við skemmdir af völdum veðurofsans.

Góðir innviðir eru undirstaða samfélagsins. Við megum hins vegar aldrei taka þeim sem sjálfsögðum hlut. Hlúa þarf að þeim; endurnýja þegar við á og styrkja þá, svo allir geti notið sömu lífsgæða og tækifæra og draga úr líkum á samsvarandi tjóni sem varð nú. Það þarf einnig að horfa til framtíðar þegar kemur að innviðauppbyggingu svo hægt verði að mæta þörfum samfélagsins í öllum landshlutum.

Orku- og veitugeirinn byggir á öflugu starfsfólki, því kerfin okkar virka ekki bara af sjálfu sér. Að baki er vel menntað fagfólk sem vinnur að mikilvægum samfélagslegum verkefnum á hverjum degi. Enn og aftur minnir það okkur á hversu brýnt er að hlúa vel að iðn- og tæknimenntun í landinu, svo hægt verði um ókomna framtíð að sinna þessum grunnstoðum samfélagsins.

Ríkisstjórnin hefur tilkynnt að til standi að stofna starfshóp um raforkuinnviði og fagnar Samorka því. Nú reynir á að orkuinnviðir fái þann framgang í skipulags- og leyfisveitingamálum sem til þarf svo þau standi að minnsta kosti ekki í vegi fyrir því að innviðirnir séu á hverjum tíma eins og best verður á kosið fyrir samfélagið.

Aðsend grein eftir Pál Erland, framkvæmdastjóra Samorku.

Greinin birtist fyrst á frettabladid.is laugardaginn 14. desember.