Orkusalan, dótturfyrirtæki RARIK, gefur öllum sveitarfélögum landsins hleðslustöð fyrir rafbíla, alls um 80 talsins. Með þessu vill fyrirtækið auðvelda rafbílaeigendum að komast leiðar sinnar hringinn í kringum landið. Fyrsta stöðin verður sett upp í Vestmannaeyjum á næstu vikum.
Ísland er í lykilstöðu til að leiða rafbílavæðingu heimsins og vill Orkusalan leggja sitt af mörkum með samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi.
Hleðslustöðvar Orkusölunnar koma til viðbótar hraðhleðslustöðva Orku náttúrunnar, sem eru alls 13 talsins.
Ísland er önnur umhverfisvænsta þjóð heimsins samkvæmt nýrri umhverfisvísitölu Yale háskólans í Bandaríkjunum. Þessi skemmtilega staðreynd þarf ekki endilega að koma á óvart því staða Íslands er mjög sterk í alþjóðasamhengi vegna gnægðar vistvænnar orku hér á landi.
Hlutfall endurnýjanlegrar orku við rafmagnsframleiðslu og húshitun er ríflega 99% á Íslandi og vegur þyngst í að skila Íslandi svo ofarlega á lista. Einnig er hlutfall útblásturs gróðurhúsalofttegunda vegna bruna jarðefnaeldsneytis við raforku- og varmaframleiðslu 0%. Í öðrum löndum Evrópu nær þessi tala allt að 80%.
Finnland kemur best út samkvæmt vísitölunni og Danmörk og Svíþjóð koma fast á hæla Íslandi.
Þorsteinn Þorsteinsson hjá Markaðsrýni vakti nýlega athygli á þessa nýju vísitölu Yale, Yale‘s Environmental Performance Index (EPI).
Þótt að vísitalan sýni hversu framarlega Ísland er þegar kemur að loftslagsmálum, þá má ná enn betri árangri. Eins og staðan er í dag er hlutfall endurnýjanlegrar orku í samgöngum lágt í samanburði við önnur lönd, eða 3,3%, en rafbílum fer þó hratt fjölgandi. Þarna liggja langstærstu tækifæri Íslands í loftlagsmálum; Að skipta um orkugjafa í bíla- og skipaflota landsins og minnka þannig útblástur gróðurhúsalofttegunda allverulega.
Hægt er að skoða skýrslu Yale í heild sinni á vefnum og lesa sér betur til um forsendur og niðurstöður EPI.
Íslensk fyrirtæki greiða einn lægsta rafmagnsreikninginn í Evrópu. Fyrirtæki á Ítalíu, í Bretlandi og Þýskalandi þurfa að borga ríflega tvöfalt meira en fyrirtæki á Íslandi.
Raforkuverðið sjálft, þegar litið er framhjá flutningi og opinberum gjöldum, er næstlægst á Íslandi í Evrópu.
Samkeppnisstaða íslensks atvinnulífs er því mjög hagstæð að þessu leyti, en líkt og víðar í slíkum samanburði hefur mikil gengisstyrking íslensku krónunnar undanfarin misseri áhrif til veikingar á þeirri samkeppnisstöðu. Flutnings- og dreifikostnaður er yfir meðallagi hér á landi, en auk gengisstyrkingar skýrist sú staða að sjálfsögðu af miklu dreifbýli og afar krefjandi flutningsleiðum.
Á Íslandi greiða fyrirtæki lág opinber gjöld, eins og sjá má á eftirfarandi línuriti.
Hér má sjá hvar Ísland stendur í evrópskum samanburði þegar allt er tekið með.
Draga mætti verulega úr útblæstri frá sjávargeiranum með því að gera öllum skipum sem liggja við höfn kleift að tengjast rafmagni í landi. Einnig myndu slíkar landtengingar styrkja uppbyggingu byggða við hafnarsvæði. Þetta er meðal þess sem kemur fram í nýrri skýrslu, sem unnin var fyrir Faxaflóahafnir, Orkuveitu Reykjavíkur, Veitur ohf. og Reykjavíkurborg.
Samkvæmt Evróputilskipun skulu öll skip, sem liggja við höfn í tvo tíma eða lengur, tengja sig við rafmagn í landi ef kostur er. Ef slík tenging er ekki til staðar, skipið ekki búið tengibúnaði, eða ef höfnin ræður ekki við að þjónusta tiltekna stærð af skipum, þarf að keyra ljósavélar um borð í skipunum til að halda nauðsynlegum búnaði í gangi með tilheyrandi útblæstri og hávaðamengun.
Kostnaður við að bæta landtengingar í höfnum Faxaflóahafna og gera þannig mögulegt að öll skip geti tengst þar rafmagni er um 5,5 milljarðar króna. Það myndi draga verulega úr útblæstri frá sjávargeiranum, eða um tæplega 4% og hafa þannig í för með sér verulegan ávinning fyrir samfélagið. Einnig er gert er ráð fyrir að núverandi raforkusala Faxaflóahafna myndi sjöfaldast.
Nánari upplýsingar má sjá í skýrslunni sjálfri, sem umhverfisverkfræðingurinn Darri Eyþórsson vann.
Þjóðhagslegur ábati af sæstreng milli Íslands og Bretlands gæti verið um 400 milljarðar króna og haft jákvæð áhrif á árlega landsframleiðslu um 1,2-1,6%. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu Kviku og alþjóðlega ráðgjafafyrirtækisins Pöyry. Niðurstaðan er háð ýmsum forsendum, m.a. að Bretar veiti umtalsverðan fjárhagslegan stuðning til uppbyggingu sæstrengsins.
Nánari upplýsingar má finna á vef Kviku og þar má einnig finna skýrsluna í heild sinni.
Virkjunarkostir landsmanna eru fjölmargir með mismunandi stofnkostnað, rekstrarkostnað, orkuvinnslugetu, nýtingu og fleira. Vatnsaflsvirkjanir hafa almennt verið ódýrari í stofnkostnaði á hvert uppsett megavatt (MW) en á móti hafa jarðhitavirkjanir skilað hærri nýtingu. Flókið getur verið að leggja mat á hagkvæmni þegar um ólíka kosti er að ræða.
Samorka leggur hér fram aðferðarfræði og útreikning á mismunandi hagkvæmni virkjunarkosta sem til umfjöllunar eru í 3. áfanga rammaáætlunar. Aðferðarfræðin kallast LCOE, eða Levelized Cost of Energy. Hún er vel þekkt á alþjóðavettvangi í skýrslum um orkumál þó að ekki hafi hún verið notuð hingað til hér á landi. Með LCOE er hægt að nota „sömu mælistiku“ í samanburði ólíkra virkjunarkosta. Skýrsluna vann Kristján B. Ólafsson, rekstrarhagfræðingur.
Í fyrirliggjandi skýrslu þriðja áfanga rammaáætlunar, sem nú er í umsagnarferli, var einungis tekið tillit til niðurstaðna frá faghópum 1 og 2, sem fjalla um náttúru- og menningarminjar og auðlindanýtingu aðra en orkunýtingu. Ekki er stuðst við niðurstöður frá faghópum 3 og 4, sem áttu að fjalla um efnahags- og samfélagsleg áhrif af virkjanakostum. Að mati Samorku vantar mikið upp á ef ekki er tekið tillit til þeirra þátta. Þeir ættu að vera mikilvægur hluti af heildarmyndinni líkt og sjónarmið náttúruverndar og annarrar nýtingar á borð við ferðaþjónustu.
Skýrslan sýnir að allt að alls getur munað tugum, jafnvel yfir hundrað milljörðum króna, á samanlögðum stofnkostnaði við virkjanakosti í núgildandi nýtingarflokki annars vegar og ef valdir væru hagkvæmustu kostirnir hins vegar. Hún sýnir einnig að árlegur kostnaður við orkuframleiðslu er mörgum milljörðum króna meiri við kosti í núverandi orkunýtingarflokki en við hagkvæmustu uppröðun. Að sjálfsögðu koma fleiri sjónarmið en hagkvæmni virkjanakosta við sögu við röðun virkjunarkosta. Samorka ítrekar hins vegar áherslu á mikilvægi þess að jafnframt verði horft til hagkvæmni, sem og efnahags- og samfélagslegra áhrifa við röðun virkjunarkosta.
Samorka vonast til að skýrslan varpi ljósi á hvernig meta má hagkvæmni mismunandi virkjunarkosta sem til umfjöllunar eru í þriðja áfanga rammaáætlunar. Aðferðafræði LCOE getur komið að góðu gagni við frekari úrvinnslu, stefnumörkun og röðun virkjunarkosta.
Uppfærsla 11. júlí: Því miður skiluðu töflur á síðu 12 og 13 sér ekki rétt inn í skýrsluna. Uppfærða útgáfu af henni má finna hér: LCOE skýrsla (PDF 2 MB)
Orkusjóður auglýsir styrki til uppbyggingar á innviðum fyrir rafbíla á vef sínum. Umsóknarfrestur er til 1. október 2016. Sjá nánar á vef Orkusjóðs.
Ísland er með lægsta hlutfall útblásturs gróðurhúsalofttegunda (CO2) vegna bruna jarðefnaeldsneytis við raforku- og varmaframleiðslu í Evrópu, eða 0%. Eistland stendur verst af Evrópulöndunum, en þar er tæplega 80% af öllum útblæstri tilkominn vegna raforku- og varmaframleiðslu. Þetta kemur fram í nýjum tölum frá Alþjóðabankanum (World Bank).
Í fjölmörgum löndum eru yfir 50% af heildarútblæstri vegna raforku- og varmaframleiðslu, meðal annars í Finnlandi og Póllandi, og verður verðugt verkefni að minnka það hlutfall verulega. Í Danmörku er hlutfallið 49%.
Mikill munur er á þeim löndum sem lægsta hlutfallið hafa. Ísland og Lúxemborg skera sig úr, með 0% og 8% útblásturs vegna raforku- og varmaframleiðslu. Þar næst kemur Frakkland með 17%, Svíþjóð hefur hefur fjórða lægsta hlutfallið, eða 25% og í Belgíu er hlutfallið 27%.
Á Íslandi er notað jarðefnaeldsneyti við raforku- og varmaframleiðslu í undantekningartilfellum, en magnið er það lítið að það mælist ekki í úttekt Alþjóðabankans.
75% ferðamanna segja vinnslu endurnýjanlegrar orku hafa haft jákvæð áhrif á upplifun sína af íslenskri náttúru og 93% segjast hafa tekið eftir orkuvinnslu með endurnýjanlegum orkugjöfum í heimsókn sinni. Þetta er meðal þess sem kemur fram í könnun sem Gallup vann fyrir Landsvirkjun.
Skýrsla Lars Christensen um íslenska orkumarkaðinn var til umfjöllunar á fundi Samtaka iðnaðarins í dag. Í skýrslunni er bryddað uppá umræðu um ýmis áhugaverð atriði um íslenskan orkumarkað og mikilvægi orkugeirans fyrir íslenskt efnahagslíf tíundað. Samorka fagnar slíkri umræðu, sem er bæði nauðsynleg og þörf í tengslum við síbreytilegan og kvikan orkumarkað, en samtökin vilja gjarnan vekja athygli á nokkrum atriðum varðandi skýrsluna.
Fræðileg nálgun
Í skýrslunni fjallar höfundur á fræðilegan hátt um möguleikann á að Landsvirkjun geti beitt sterkri stöðu sinni á markaði til að hafa áhrif til hækkunar á raforkuverðum hérlendis, umfram eðlilega þróun verðlags á markaði. Með sama hætti er á fræðilegan hátt velt vöngum yfir mögulegum kostnaðaráhrifum fyrir flutning raforku ef Landsnet tryggir ekki með nægilega skýrum hætti kostnaðaraðhald í sínum rekstri. Þó kom fram að Landsnet er, líkt og önnur slík flutningsfyrirtæki í Evrópu, undir ströngu eftirliti Orkustofnunar sem setur fyrirtækinu tekjumörk og skilgreinir hagræðingarkröfu.
Ályktanir ekki studdar tölulegum gögnum
Út frá þessum fræðilegu vangaveltum eru síðan settar fram hugmyndir í formi eins konar ályktana. En þessar fræðilegu vangaveltur eru ekki studdar neinum gögnum í skýrslunni. Þannig er einfalt að nálgast evrópskan samanburð um verð á raforku, a.m.k. til heimila og lítilla og meðalstórra fyrirtækja, hjá t.d. evrópsku hagstofunni Eurostat. Hið sama má segja um kostnað við raforkuflutning, t.d. hjá Evrópusamtökum flutningsfyrirtækja, ENTSO-E. Hvorugt er gert í skýrslunni.
Raforkukostnaður lægstur hér, flutningskostnaður vel undir evrópsku meðaltali
Samorka hefur nýlega vakið athygli á nýjum tölum þessara stofnana sem sýna að raforkukostnaður íslenskra heimila er sá lægsti í Vestur-Evrópu, og raforkan sjálf næst ódýrust í allri álfunni. Svipaða sögu má segja um lítil og meðalstór fyrirtæki. Upplýsingar um verð í langtímasamningum til stóriðju eru ekki aðgengilegar með sambærilegum hætti í evrópskum samanburði, en samanburður á kostnaði raforkuflutnings sýnir að þar er Ísland langt undir meðaltalskostnaði í Evrópu. Að mati Samorku hefði verið við hæfi að greining hagfræðingsins á íslenskum raforkumarkaði styddist við einhver slík gögn. Verðin eru mjög samkeppnishæf hérlendis, skv. þessum opinberu evrópsku samanburðartölum, þrátt fyrir að hér hafi eftirspurnin um talsverða hríð verið umfram framboð og allar horfur á að svo verði hér áfram, líkt og fjallað er um í nýlegri skýrslu iðnaðarráðherra um raforkumál.
Þá gerir skýrsla Christensens enga tilraun að meta hvort og þá hversu mikið raforkuverð hérlendis séu umfram kostnaðarverð og ekkert er fjallað um raforkuöryggi sem er stærsta viðfangsefni íslensks raforkumarkaðar og raunar eitt stærsta viðfangsefni stjórnvalda víða í Evrópu.
Ýmislegt fleira mætti tína hér til, en að mati Samorku er afar langsótt að draga miklar ályktanir um íslenskan raforkumarkað út frá slíkri nálgun, sem ekki styðst við nein töluleg gögn um markaðinn hérlendis.
